Lokale besturen worden vandaag uitgedaagd om het sociaal beleid af te stemmen op hun buurten, dicht bij de bewoners. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar degenen die de weg naar hulp niet vinden en/of nood hebben aan sociaal contact.
Sleutelen aan zorgzame buurten geeft die uitdaging vorm. We vertaalden de definitie van zorgzame buurten (minister Wouter Beke) naar enkele kenmerken die deze verbinding tussen buren en de toegang tot het welzijnsaanbod weergeven.
Die zorgzame buurten komen er niet vanzelf. Het vraagt om een langdurige, volgehouden inspanning van het lokaal bestuur als regisseur van partnerschappen.
“In een zorgzame buurt zijn de voorwaarden vervuld opdat mensen, ongeacht leeftijd en grote of kleine ondersteuningsbehoeften op meerdere levensdomeinen, comfortabel in hun woning of vertrouwde buurt kunnen (blijven) wonen. Het is een buurt waar jong en oud samenleven, waar mensen zich goed en geborgen voelen, waar levenskwaliteit centraal staat, waar bewoners elkaar kennen en helpen, waar personen en gezinnen met grote en kleine ondersteuningsnoden ondersteuning krijgen en waar diensten en voorzieningen toegankelijk en beschikbaar zijn.”
– Minister Wouter Beke, april 2021 –
De buurt van weleer is er niet meer. Onze samenleving individualiseert en digitaliseert. Dit kan leiden tot situaties waarbij de levenskwaliteit van bewoners ondermaats wordt omdat ze niet op de hoogte zijn van het diensten- of rechtenaanbod. De drempel naar hulp- en dienstverlening blijft hoog en de kennis over het aanbod laag. Daarnaast kan je niet naast tendensen kijken zoals een groeiende eenzaamheid en drempels tussen buren. Het zijn vaak de meest kwetsbare bewoners die aansluiting missen met de buurt en het zorgaanbod.
Deze evolutie vraagt om een tegengewicht met zorg voor elke bewoner. En die zorg start in de buurt, de vertrouwde woonomgeving.
Het pilootproject ‘Zorgzame buurten: minder mazen, meer net’ startte in oktober 2018 en loopt tot jul 2022. Het doel van dit project is om het theoretisch concept van zorgzame buurten te vertalen naar de dagelijkse realiteit, in nauwe samenwerking met een regisserend lokaal bestuur. Dit doen we door methodieken en werkwijzen te ontwikkelen die inzetten op de acht functies van buurtgerichte zorg, een model dat Vlaamse Vereniging voor steden en gemeenten (VVSG) uittekende.
In Limburg zijn de gemeenten Hamont-Achel en Pelt betrokken. Voor West-Vlaanderen zijn dit de gemeenten Moorslede en Deerlijk.
Dit pilootproject wordt gerealiseerd met de steun van CERA, Porticus, Fonds Dr. Daniel De Coninck. Voor inhoudelijke en wetenschappelijke reflectie werken we samen met VVSG, UCLL en Thomas More Hogeschool.
Om op te schuiven in de richting van zorgzame buurten is een samenhangende en buurtgerichte aanpak (zie de 8 functies in punt 3) nodig van wonen, welzijn en zorg. De regierol ligt zoveel mogelijk bij de gemeente, wat vanaf de start een goede interne organisatie impliceert.
Een buurt kent geen eenduidige afbakening. We maken de keuze voor het dorp of gehucht als maatstaf voor een buurt in een landelijke gemeente.
Onze focus in een zorgzame buurt ligt op het realiseren van “minder mazen & meer net”. Wij zoeken hiervoor proactief naar noden en kansen van de buurt, met aandacht voor de meest kwetsbaren.
We maken daarbij zoveel mogelijk de brug tussen (zorg)vragen en het (zorg)aanbod. Tegelijk zetten we in op verbinding en sociale cohesie in die buurt. De inzet en participatie van de buurt is hierin bijzonder belangrijk. We willen niet enkel de kwetsbare bewoners een stem geven, maar ook ondersteunen in het opnemen van actieve rollen in de buurt. Nabijheid is een must!
“Een zorgzame buurt is een warme omgeving ruimtelijk aangepast van jong tot oud, waar kansen ontstaan tot ontmoeting en nabijheid, naar ieders wensen en mogelijkheden. Met extra focus op maatschappelijk kwetsbare groepen, waar drempels worden zoveel als mogelijk worden weggenomen zodat ieder zijn weg en plaatsje vindt.”
– Ann Van Dorpe, schepen gemeente Pelt –
“Als lokaal bestuur trekken we de buurt in, analyseren we en zoeken we samen met de inwoners naar concrete aandachtspunten. Vanuit de sterkte van de buurt proberen we samen antwoorden te vinden waardoor iedereen, maar vooral de kwetsbaren, kansen tot ontmoeting en verbinding krijgen. Een boeiende zoektocht met veel uitdagingen en kansen naar een zorgzame samenleving.”
– Nathalie Maas, diensthoofd welzijn en ouderen gemeente Hamont-Achel –
(Model VVSG /Thomas More Hogeschool)
Onze aanpak vanuit Samenlevingsopbouw spiegelen we aan het (voorlopige) model/referentiekader dat nog in volle ontwikkeling is. Inzetten op de functies staat in teken van ‘minder mazen’ en ‘meer net’.
Om aan de slag te kunnen gaan met die functies, verhelderen we hun betekenis en plakken er werkbare praktijken op. Wat betekent detectie en hoe doe je dat? Wat wil je bereiken met een buurtanalyse? Waar gaat die beleidsontwikkeling over? Welke partners spreek je in eerste instantie aan? Hoe breng je een inclusieve rol tot stand?
Dit wil niet zeggen dat we op alles antwoorden hebben en een kant-en-klaar supermodel voorleggen. We stellen wel een realistisch actie- en organisatieplan op om stap voor stap te groeien naar zorgzame buurten. Deze plannen schrijven we samen, op maat van de mogelijkheden van een gemeente.
Hét fundament dat doorheen het proces op de voorgrond kwam zijn ‘partnerschappen’. Onder het motto ‘van een gedragen visie naar een gedeelde verantwoordelijkheid’ worden alle mogelijke spelers betrokken om te sleutelen aan zorgzame, inclusieve buurten : medewerkers van de gemeente, lokale voorzieningen, de eerste lijn, verenigingen, burgerinitiatieven, (kwetsbare) bewoners, … Dit is geen éénmansopdracht.
Naast de 2 pilootgemeenten delen we onze kennis bijkomend in 8 gemeenten: Lummen, Halen, Oudsbergen, Herk-De-Stad, Riemst, Beringen, Sint-Truiden en Zutendaal.
SAAMO Limburg stelt zijn expertise graag ten dienste van de lokale besturen in Limburg:
“Er is een duidelijke complementaire samenwerking tussen SAAMO Limburg en de VVSG. SAAMO begeleidt lokale besturen om inclusieve en zorgzame buurten te ontwikkelen, VVSG verspreidt hun succesvolle praktijkontwikkeling, ter inspiratie naar andere gemeenten en steden. Een succesvolle samenwerking.”
– Dany Dewulf, stafmedewerker VVSG vzw –
Beringen (Sema Yildiz)
Hamont-Achel (Laura Vanwezemael en Katleen Caymax)
Herk-de-Stad (Mara Steegmans)
Oudsbergen (Verdiana Palombo)
Pelt (Rudi Bloemen)
Riemst (Mara Steegmans)
Sint-Truiden (Lindsay Hermans)
Zutendaal (Katleen Caymax)
Halen (Katleen Caymax)
Heusden-Zolder (Katrien Swennen)
Tongeren (Tim Vanvinckenroye)
Leopoldsburg (Enrico Filippone)
As (Enrico Filippone)
Rudi Bloemen
0497 58 43 66
Katleen Caymax
0497 58 43 43
katleen.caymax@saamolimburg.be
Seppe Vanhex
0499 92 50 95
Tim Vanvinckenroye
0491 90 28 06
tim.vanvinckenroye@saamolimburg.be
Enrico Filippone
0492 27 97 11
enrico.filippone@saamolimburg.be
Sema Yildiz
0497 58 43 79
Mara Steegmans
0491 39 13 48
mara.steegmans@saamolimburg.be
Lindsay Hermans
0491 39 35 19
lindsay.hermans@saamolimburg.be
Katrien Swennen
0497 97 36 72
katrien.swennen@saamolimburg.be
Laura Vanwezemael
0492 15 91 49
laura.vanwezemael@saamolimburg.be
Verdiana Palombo
0493 27 12 31
Verdiana.palombo@saamolimburg.be
Lokale besturen worden vandaag uitgedaagd om het sociaal beleid af te stemmen op hun buurten, dicht bij de bewoners. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar degenen die de weg naar hulp niet vinden en/of nood hebben aan sociaal contact.
Sleutelen aan zorgzame buurten geeft die uitdaging vorm. We vertaalden de definitie van zorgzame buurten (minister Wouter Beke) naar enkele kenmerken die deze verbinding tussen buren en de toegang tot het welzijnsaanbod weergeven.
Die zorgzame buurten komen er niet vanzelf. Het vraagt om een langdurige, volgehouden inspanning van het lokaal bestuur als regisseur van partnerschappen.
“In een zorgzame buurt zijn de voorwaarden vervuld opdat mensen, ongeacht leeftijd en grote of kleine ondersteuningsbehoeften op meerdere levensdomeinen, comfortabel in hun woning of vertrouwde buurt kunnen (blijven) wonen. Het is een buurt waar jong en oud samenleven, waar mensen zich goed en geborgen voelen, waar levenskwaliteit centraal staat, waar bewoners elkaar kennen en helpen, waar personen en gezinnen met grote en kleine ondersteuningsnoden ondersteuning krijgen en waar diensten en voorzieningen toegankelijk en beschikbaar zijn.”
– Minister Wouter Beke, april 2021 –
De buurt van weleer is er niet meer. Onze samenleving individualiseert en digitaliseert. Dit kan leiden tot situaties waarbij de levenskwaliteit van bewoners ondermaats wordt omdat ze niet op de hoogte zijn van het diensten- of rechtenaanbod. De drempel naar hulp- en dienstverlening blijft hoog en de kennis over het aanbod laag. Daarnaast kan je niet naast tendensen kijken zoals een groeiende eenzaamheid en drempels tussen buren. Het zijn vaak de meest kwetsbare bewoners die aansluiting missen met de buurt en het zorgaanbod.
Deze evolutie vraagt om een tegengewicht met zorg voor elke bewoner. En die zorg start in de buurt, de vertrouwde woonomgeving.
Het pilootproject ‘Zorgzame buurten: minder mazen, meer net’ startte in oktober 2018 en loopt tot jul 2022. Het doel van dit project is om het theoretisch concept van zorgzame buurten te vertalen naar de dagelijkse realiteit, in nauwe samenwerking met een regisserend lokaal bestuur. Dit doen we door methodieken en werkwijzen te ontwikkelen die inzetten op de acht functies van buurtgerichte zorg, een model dat Vlaamse Vereniging voor steden en gemeenten (VVSG) uittekende.
In Limburg zijn de gemeenten Hamont-Achel en Pelt betrokken. Voor West-Vlaanderen zijn dit de gemeenten Moorslede en Deerlijk.
Dit pilootproject wordt gerealiseerd met de steun van CERA, Porticus, Fonds Dr. Daniel De Coninck. Voor inhoudelijke en wetenschappelijke reflectie werken we samen met VVSG, UCLL en Thomas More Hogeschool.
Om op te schuiven in de richting van zorgzame buurten is een samenhangende en buurtgerichte aanpak (zie de 8 functies in punt 3) nodig van wonen, welzijn en zorg. De regierol ligt zoveel mogelijk bij de gemeente, wat vanaf de start een goede interne organisatie impliceert.
Een buurt kent geen eenduidige afbakening. We maken de keuze voor het dorp of gehucht als maatstaf voor een buurt in een landelijke gemeente.
Onze focus in een zorgzame buurt ligt op het realiseren van “minder mazen & meer net”. Wij zoeken hiervoor proactief naar noden en kansen van de buurt, met aandacht voor de meest kwetsbaren.
We maken daarbij zoveel mogelijk de brug tussen (zorg)vragen en het (zorg)aanbod. Tegelijk zetten we in op verbinding en sociale cohesie in die buurt. De inzet en participatie van de buurt is hierin bijzonder belangrijk. We willen niet enkel de kwetsbare bewoners een stem geven, maar ook ondersteunen in het opnemen van actieve rollen in de buurt. Nabijheid is een must!
“Een zorgzame buurt is een warme omgeving ruimtelijk aangepast van jong tot oud, waar kansen ontstaan tot ontmoeting en nabijheid, naar ieders wensen en mogelijkheden. Met extra focus op maatschappelijk kwetsbare groepen, waar drempels worden zoveel als mogelijk worden weggenomen zodat ieder zijn weg en plaatsje vindt.”
– Ann Van Dorpe, schepen gemeente Pelt –
“Als lokaal bestuur trekken we de buurt in, analyseren we en zoeken we samen met de inwoners naar concrete aandachtspunten. Vanuit de sterkte van de buurt proberen we samen antwoorden te vinden waardoor iedereen, maar vooral de kwetsbaren, kansen tot ontmoeting en verbinding krijgen. Een boeiende zoektocht met veel uitdagingen en kansen naar een zorgzame samenleving.”
– Nathalie Maas, diensthoofd welzijn en ouderen gemeente Hamont-Achel –
(Model VVSG /Thomas More Hogeschool)
Onze aanpak vanuit Samenlevingsopbouw spiegelen we aan het (voorlopige) model/referentiekader dat nog in volle ontwikkeling is. Inzetten op de functies staat in teken van ‘minder mazen’ en ‘meer net’.
Om aan de slag te kunnen gaan met die functies, verhelderen we hun betekenis en plakken er werkbare praktijken op. Wat betekent detectie en hoe doe je dat? Wat wil je bereiken met een buurtanalyse? Waar gaat die beleidsontwikkeling over? Welke partners spreek je in eerste instantie aan? Hoe breng je een inclusieve rol tot stand?
Dit wil niet zeggen dat we op alles antwoorden hebben en een kant-en-klaar supermodel voorleggen. We stellen wel een realistisch actie- en organisatieplan op om stap voor stap te groeien naar zorgzame buurten. Deze plannen schrijven we samen, op maat van de mogelijkheden van een gemeente.
Hét fundament dat doorheen het proces op de voorgrond kwam zijn ‘partnerschappen’. Onder het motto ‘van een gedragen visie naar een gedeelde verantwoordelijkheid’ worden alle mogelijke spelers betrokken om te sleutelen aan zorgzame, inclusieve buurten : medewerkers van de gemeente, lokale voorzieningen, de eerste lijn, verenigingen, burgerinitiatieven, (kwetsbare) bewoners, … Dit is geen éénmansopdracht.
Naast de 2 pilootgemeenten delen we onze kennis bijkomend in 8 gemeenten: Lummen, Halen, Oudsbergen, Herk-De-Stad, Riemst, Beringen, Sint-Truiden en Zutendaal.
SAAMO Limburg stelt zijn expertise graag ten dienste van de lokale besturen in Limburg:
“Er is een duidelijke complementaire samenwerking tussen SAAMO Limburg en de VVSG. SAAMO begeleidt lokale besturen om inclusieve en zorgzame buurten te ontwikkelen, VVSG verspreidt hun succesvolle praktijkontwikkeling, ter inspiratie naar andere gemeenten en steden. Een succesvolle samenwerking.”
– Dany Dewulf, stafmedewerker VVSG vzw –
