Als je wakker ligt van je elektriciteitsrekening, is renoveren geen prioriteit
Leave no one behind, de klimaatslogan die betogers en beleidsmakers meermaals lieten klinken, is tijdens de Vlaamse klimaatonderhandelingen in een verdomhoek blijven steken. Laat ons duidelijk zijn: bijkomende maatregelen zijn uiteraard nodig om de klimaattransitie tot een goed einde te brengen. Maar waarom zouden we er geen opportuniteit van maken om dit op een sociaal rechtvaardige manier te doen, en zo dus ook mensen in armoede het nodige duwtje in de rug te geven?
Het staat buiten kijf dat er flink geïnvesteerd moet worden in de renovatie van ons woningpatrimonium. Mensen in armoede wonen vaak in huizen van slechte kwaliteit die de isolatienormen niet halen. Zowel op de huurmarkt als bij de noodkopers – mensen die noodgedwongen een woning van erbarmelijke kwaliteit kopen – dringen zich renovaties op. Maar wanneer je elke nacht wakker ligt van huur, school- en elektriciteitsrekeningen, dan is een grondige renovatie het minste van je zorgen. Om ervoor te zorgen dat mensen in armoede mee kunnen op de renovatietrein zijn dan ook organisaties nodig die hen helpen bij het aanvragen van offertes, die contracten nakijken, werken opvolgen en premies en leningen aanvragen.
Het Vlaamse klimaatplan houdt daarnaast ook geen rekening met mogelijke neveneffecten op de woningmarkt. De kans is zeer groot dat huurprijzen gaan stijgen na een grondige renovatie, of dat de al beperkte huurmarkt nog gaat krimpen omdat verhuurders hun woningen van slechte kwaliteit van de hand doen. De woonkost zal zo nog een grotere hap uit het budget worden voor wie het water nu al aan de lippen staat.
De klimaattransitie kan er niet enkel zijn voor de kleine minderheid die een elektrische wagen kan kopen of die, al dan niet met renteloze leningen, een warmtepomp kan installeren. Een armoedetoets op het huidige klimaatplan is dan ook een must, zodat sociale correcties doorgevoerd kunnen worden zodat iedereen mee kan. Investeren in duurzame mobiliteit is niet enkel kijken naar de elektrificatie van ons wagenpark, maar er ook voor zorgen dat mensen in armoede zich op een duurzame manier kunnen verplaatsen door te investeren in een goed uitgebouwde en duurzame openbare mobiliteit. Het huidige klimaatplan laat ons hierover in het donker tasten.
De sector Samenlevingsopbouw experimenteert al enkele jaren met modellen om noodkopers te ondersteunen, om woningen van slechte kwaliteit te renoveren met mensen in armoede, om energie-armoede aan te pakken en zo ook het elektrisch verbruik te doen dalen. Als we samen de handen in elkaar slaan is een sociaal rechtvaardige, ecologische transitie mogelijk. Dan wordt er misschien echt niemand in de steek gelaten.
Frederik Vaes, stafmedewerker beleid
Dit opiniestuk werd gepubliceerd in Het Belang van Limburg, 13-14 november 2021.
