Op bezoek bij buurt- en opbouwwerk Meulenberg
Stefaan Segaert werkt als buurtopbouwwerker bij SAAMO vzw in de Melkaderwijk in Kallo. Daarvoor was hij aan de slag als educatief medewerker bij Avansa Waas-en-Dender. Hij woont in Lokeren en is oprichter van de lokale LETS-groep, een ecologisch soepkarproject i.s.m. Alderande en was betrokken bij de opstart van Repair Cafés in de regio Waasland.
Stefaan fietst elke dag. Voor het werk, voor zijn projecten, voor zijn hobby’s, voor zijn vakantie. Voor alles. Voor Socius maakte hij in augustus 2022 een fietstocht langs verschillende praktijken die inzetten op het creëren van verbinding. Hij schreef verhalen en maakte foto’s van zijn ontmoetingen. Fiets je mee?
Bakkerij Eyub in de Koolmijnlaan 6… Ik fiets in een wirwar van straten. Ik maakte al kennis met Rachid die me de weg naar het buurthuis van Michael en Vera heeft getoond, ze zijn hier duidelijk goed gekend.
Ik praat lang met Bekir die de kantine van de Turkse moskee opent en drie jaar onder de grond in Zolder heeft gewerkt. De koffie kost 1 euro. De wijk in Kallo waar ik werk, lijkt wel een dwerg tegenover Meulenberg. Ik ontdek dat veel mensen voor Trabzon supporteren, en dat er tien Turkse vrouwen aan de zumbalessen hebben deelgenomen. Veel handelszaken hebben betere tijden gekend. “De Italianen zijn vertrokken”, vertelt Bekir. Een café – met de rolluiken naar beneden – heet zelfs De Puinhoop.
Ik heb heel wat vragen voor mijn vrijdag-interview: Waarom heeft de wijk een slechte naam? In welke mate lijden bewoners daaronder? Is er sprake tussen een wij en een zij, namelijk tussen het centrum van Houthalen en de wijk? Welke accenten en beleidskeuzes maakt SAAMO Limburg om te depolariseren? Wat is de relatie tussen een attractieve publieke ruimte en de verbinding tussen bewoners?
Wordt morgen vervolgd…
Ik vraag Michael hoe lang hij al in Meulenberg werkt. We kennen elkaar van de online basiscursus bij SAAMO. Er staan tien werkjaren op zijn teller bij SAAMO (voorheen RIMO Limburg), sinds drie jaar werkt Michael in deze wijk.
Wat hem aan Meulenberg fascineert? Michael moet niet lang nadenken: “De diversiteit, de schoonheid ervan, de kans om als werker andere culturen te ontdekken, zowel in de breedte als in de diepte. Maar er zijn ook moeilijkheden in het samenleven: er wordt veel geroddeld, de sociale controle is soms wat verstikkend, de twee grootste etnische groepen – Turken en Marokkanen – leven erg gesegregeerd. Het blijft zoeken.”
Wat betekent polarisatie in deze wijk? Is er een sterk wij-zij denken in de wijk, in Houthalen? Hoe we het ook draaien of keren, de wijk Meulenberg roept vaak negatieve associaties op. Nog meer buiten dan binnen de wijk. “Ik heb ook al ontdekt dat ik als buurtopbouwwerker, als bruggenbouwer niet het nulpunt ben, met onze pro-diversiteitshouding en het aankaarten van thema’s als racisme, maar ook met mijn progressieve mening rond ethische thema’s als LGTBQIA+ heb ik al kant gekozen. Evengoed heb ik begrip voor conservatieve meningen en heb ik ook gesprekken met bewoners die uitgesproken negatief staan tegenover diversiteit of die op de ethische as eerder conservatief kunnen genoemd worden. Ik ga die gesprekken niet uit de weg, ik wil er niet alleen zijn voor mensen die denken als ik.”
“En we zetten als SAAMO natuurlijk ook in op verbinding. Een traject zoals Buren zoals we ze niet kennen in samenwerking met Motief en Avansa, of de organisatie van de jaarlijkse iftar zijn erg succesvol en worden druk bijgewoond. We trachten ook de vele diverse talenten van de wijk een forum of zelfs een podium te geven. Suleyman organiseert graag filosofische avonden, Kani is ondanks een grote motorische beperking een rolmodel rond sport. In samenwerking met het cultureel centrum Casino trachten we talent uit de wijk te laten stralen op een écht podium.”
Er valt veel over de wijk te vertellen. Eerst het positieve. Er is veel ontroerende buurtsolidariteit, “het kleine helpen” noemt Michael dat. De taalleergroep van LIGO kent een enorme deelname. Er is veel publieke ruimte en dat geeft dus veel kansen voor sport, voor rust, voor zitbanken …
Maar er zijn ook uitdagingen: een gebrek aan burgerschap bij veel bewoners, vandalisme, een gebrek aan nabije dienstverlening, de fysieke en mentale barrières tussen de wijk en de rest van de gemeente, bewoners met een uitgesproken kwetsbaar profiel zoals ex-gedetineerden, mensen met een psychiatrische problematiek, mensen met een verslavingsproblematiek, vrouwen in isolement die willen scheiden …
Michael verliest er de glimlach niet bij. Hij lijkt een geboren optimist. Een krak in het agogisch en politiek werk, twee kernbegrippen in de sector. Het buurthuis moet nog meer een gedeelde ruimte worden, toch is het ook goed dat ze een inloophuis zijn zonder openingsuren. Er is veel zuigkracht van vergaderingen en overleg, maar of de buurt daar altijd beter van wordt? Ik leer Michael ook kennen als een kritische opbouwwerker, hij durft heilige huisjes slopen. Maar ook dat doet hij met een brede smile. “Misschien babbelen we soms te veel, of hindert het vele projectwerk écht structurele verbetering voor bewoners.”
Het blijft een uitdaging om dicht bij de noden en behoeften van de bewoners te blijven, altijd heel erg van onderuit te blijven werken.
We wandelen in de enorme wijk. Er is erfgoed, er zijn zware incidenten geweest in het verleden, er is kunst op de rotondes … We slaan een praatje met een koppel dat net terug uit vakantie aan de Zwarte Zee. Ze nodigen Michael uit om volgend jaar mee te gaan naar Trabzon … het toont mooi aan hoe graag deze SAAMO-werker gezien is.
Meulenberg: een groene, multiculturele wijk met voormalige mijn- en sociale woningen in Houthalen-Helchteren. Vanuit het buurthuis verbinden en versterken opbouwwerkers Michaël en Vera de buurtbewoners. Ze werken daarbij nauw samen met de gemeente Houthalen-Helchteren, verenigingen, scholen en het lokaal dienstencentrum.
Opvoedingsondersteuning: Wekelijks komt de moedergroep, al dan niet met kinderen, samen in het buurthuis. Ze bespreken thema’s als opvoeding, zelfvertrouwen, vrije tijd …
Van crea-ateliers tot groepsuitstappen: Samen gezellig creatief aan de slag in het buurthuis of op daguitstap … Leuke, ontspannende activiteiten versterken de sociale cohesie tussen nationaliteiten en culturen. Bovendien kunnen de buurtbewoners zich ontplooien.
Upcycling: De afgelopen jaren pimpten opbouwwerkers en bewoners verloederde hoekjes in de wijk met straatkunst. Rotondekunstwerk De Sink van Meulenberg is een van die plekjes: een tewerkstellingsproject dat de Federale Armoedeprijs 2017 won. De opgeleukte pleintjes vormen nu het ideale decor voor ontmoetingsactiviteiten met bewoners.
Een vinger aan de pols: Onze opbouwwerkers slaan geregeld een praatje met bewoners op straat of gaan op huisbezoek. Zo weten ze precies wat er leeft in de wijk. Ze spelen in op gezamenlijke signalen en helpen kwetsbare bewoners om hun rechten te realiseren.
Meer lezen over Stefaans andere stopplaatsen?
